Günümüzdeki tedarik zinciri ağları dünyanın farklı yerlerinden birçok satıcı, finansal kurum, sigortacı gibi çeşitli aracılar içerdiği için oldukça karmaşık. Blokzinciri teknolojisi ise bu karmaşıklığı ortadan kaldırabilecek bir potansiyele sahip.
Kripto para birimlerinin yükselişiyle doğru orantılı olarak popülerliğini artıran blokzinciri teknolojisi, sonraki yıllarda başta finans sektörü olmak üzere birçok endüstrinin önemli bir odağı haline geldi. Son zamanlarda ise blokzincirinin en çok kullanım alanlarından birisi tedarik zinciri. Peki blokzinciri tedarik zinciri sektörü için neden bu kadar önemli?
Merkeziyetsizlik
Yapısı gereği dağıtık defter teknolojilerinin merkezi bir noktası yoktur. Bu da sistemdeki hatalara ve saldırılara karşı esneklik kazandırır. Merkeziyetsizlik ayrıca, ağdaki çoklu “aktörler” arasında daha basit ve daha hızlı bir uzlaşma sağlar.
Değişmezlik
Bloklar “dahili olarak tutarlı” bir şekilde tasarlanmıştır, yani bir blokta yer alan veriler diğer blokların hash koduyla eşleşmelidir. Bu da tek bir blok üzerinde değişiklik yapılamayacağı anlamına geliyor. Aynı veri seti tüm taraflarda mevcut olacağı için diğer tüm düğümlerde de değişiklik yapılması gerekir ki bu da imkansıza yakın. Ancak kuantum bilgisayarın hayatımıza girmesiyle bu durumun tartışmaya açık bir hale geleceğini söylemeden geçmeyelim.
Güvenlik
Halka açık blokzincirindeki tüm işlemler bir konsensüs mekanizması ile doğrulanıyor. İzinli ya da özel blokzinciri ağlarının kimlikleri ise kimliği doğrulanmış düğümler aracılığıyla doğrulanıyor. Bu sistemler bloklarda depolanan verilerin doğruluğunu ve güvenliğini sağlıyor.
Tüm bunları göz önüne alarak blokzincirinin tedarik zincirindeki kullanım alanlarına bir göz atalım:
Ürün Takibi ve Kökeni
Ürünler birkaç gün içinde çeşitli paydaşlar aracılığıyla üreticiden son tüketiciye geçer. Bu durum ürün kalitesini, güvenliğini izlemeyi çok önemli bir unsur haline getiriyor.
Blokzinciri şeffaf yapısı sayesinde ürünlerin sıcaklığı, konumu, devir durumu, kalite kontrolü gibi verileri tüm paydaşlarla eş zamanlı olarak paylaşılabilir. Bu da tedarik zincirindeki karmaşıklıkları azaltarak daha iyi bir görünürlük sağlar.
Belgeleme ve Onay Süreçlerini Yönetme
Mevcut tedarik zinciri ekosistemindeki işlemlerin çoğu kağıda dayanıyor. Bu da izlenebilirlik eksikliği, hataya eğilimli işlemler, toplam süreyi ve maliyetleri artıran çoklu doğrulama aşamalarına neden oluyor.
Blokzinciri bu kağıtla çalışan düzeni dönüştürerek sürecin dijitalleşmesine yardımcı olabilir. Veriler ilgili taraflarla anlık olarak paylaşılarak verimlilik arttırılabilir.
Finansal İşlem Kolaylığının Artırılması
Sipariş işleme ve onaylama işlemlerinde satıcılara yapılan ödemeleri engelleyen önemli gecikmeler yaşanabiliyor. Bu da tüm tedarik zinciri boyunca bir dalgalanma etkisine neden oluyor.
Akıllı sözleşmeler üzerinde karşılıklı olarak anlaşmaya varılarak anlaşmanın farklı tarafları, otomatik bir ödemenin ne zaman tetiklenebileceğini, herhangi bir manuel müdahale gerektirmeden karar verebilir. Böylelikle tedarik zinciri sürecindeki dalgalanmalar ortadan kaldırılarak finansal işlemlerin yapılması daha kolay bir hale gelir.
