Cardano blok zincirinin merakla beklenen Vasil hard fork’unun ikinci güncellemesinin yakında gerçekleşmesi bekleniyor. Vasil, akıllı sözleşme yeteneklerini zenginleştirmeyi, zincirin verimini artırmayı ve maliyetleri düşürmeyi amaçlayan ana ağ üzerinde gerçekleşen geriye dönük uyumsuz bir yükseltmedir. Huobi Global, Cardano blok zincirinde yakın zamanda gerçekleşmesi beklenen Vasil hard fork’unun neler getireceğini değerlendirdi.
Bu güncelleme, Cardano’nun ana ağındaki komut dili Plutus sürüm (v)2 Maliyet Modeli’ni sunacak. Plutus, Cardano’nun yerel akıllı sözleşme dilidir. Cardano’nun temel katmanı olarak Plutus, zincir dışı kalan ve bir kullanıcının makinesinde çalışan akıllı sözleşmeleri yöneten kodu, işlemlerin zincir üzerinde doğrulanmasından verimli bir şekilde ayırır.
Yükseltmeden önce, Cardano tabanlı bir NFT projesi olan Artano, testlerinin sonuçlarını yayınladı ve umut verici görünüyorlar. Plutus v2 ile, komut dosyası boyutu %90’dan ve buna karşılık gelen işlem maliyeti %75’ten fazla azaltıldı.
Vasil hard fork nedir?
Adını çok sevilen ve saygı duyulan bir Cardano topluluğu üyesi olan Vasil St Dabov’dan alan Vasil, Cardano’nun ölçekleme yeteneklerini artırmak ve işlem maliyetlerini azaltmak için tasarlanmış büyük bir yükseltme ve başlangıçta bir test ağında Haziran sürümü için planlanmıştı.
Carnado’nun geliştiricisi Input Output Hong Kong’a (IOHK) göre Vasil, Cardano için bugüne kadarki en iddialı güncelleme programı. Yükseltme, Cardano’nun hard fork birleştirici (HFC) yaklaşımını kullanarak önemli iyileştirmeler getirecek, komut dosyası verimliliğini artırarak ve blok iletimindeki gecikmeyi azaltarak ağın performansını iyileştirecek.
IOHK’ya göre, birden fazla paydaşla yapılan böylesine karmaşık bir yükseltme ile ekibin, herhangi bir hard fork tetiklenmeden önce ekosistemin hazır olduğundan emin olması gerekiyordu. Bu ana ağ yükseltmesinin tetiklenmesi için, IOG ve Cardano Vakfı ekipleri üç kritik kitle göstergesini izledi ve bu göstergeler karşılandıktan sonra 22 Eylül’de lansmanı yaptı:
- Ana ağ bloklarının %75’i, son Vasil düğüm adayı tarafından yaratılıyor (1.35.3)
- Yaklaşık 25 borsa yükseltildi (ada likiditesinin %80’ini temsil ediyor)
- TVL’nin en İyi 10 DApp’i, PreProduction’da 1.35.3’e yükselttiklerini ve ana ağ için hazır olduklarını doğruladı.
Vasil: En eşsiz hard fork
Normalde, bir hard fork bir blok zincirini ikiye bölerek blok zinciri protokolünü yeni kurallarla değiştirir. Bu değişiklikler geriye dönük uyumlu değildir ve blok zinciri geçmişi artık mevcut olmayacaktır. Ayrıca, başarılı bir yükseltmeden sonra düğümün yazılımı yükseltmesini ve blok zincirinin yeniden başlatılmasını gerektirir. Bununla birlikte, HFC yaklaşımı, blok zinciri bölünmeleri veya yeniden başlatmaları olmadan yeni protokollere geçişi sağladığı için Cardano blok zincirindeki hard fork’u normdan farklı kılar. Üstelik blok zincirinde hem eski hem de yeni kurallar tutulur. Protokol yeni kurala göre değişir, ancak önceki blokların geçmişi korunur.
Vasil hard fork, Byron, Shelley, Goguen ve Basho dahil olmak üzere daha önceki dönemlerden bloklar içerecek. Ayrıca, bir protokolden diğerine geçiş (örneğin Ouroboros Praos’tan Genesis’e) düğüm yükseltmeleri gerektirmez. Aslında, blok zinciri eski blokları desteklediğinden, düğümler hard fork’tan sonra kademeli olarak yükseltilebilir.
Vasil hard fork ne getirecek?
Geçmişte Cardano, akıllı sözleşme yeteneklerinin, gelişen merkezi olmayan finans (DeFi) toplulukları ile Ethereum ve diğer Katman 1 blok zincirlerinin gerisinde kaldığı görüldüğü için sık sık eleştirildi.
Hesap tabanlı bir model kullanan Ethereum’dan farklı olarak Cardano, Bitcoin ile ilişkili “harcanmamış işlem çıktısı” (UTXO) sistemine dayalıdır; bu, coinler harcandığında arta kalan küsuratları takip ederek kullanıcıların cüzdanlarında nelerin tutulduğunu hesaplamanın bir yoludur.
Vasil’in Cardano ledger’daki değişiklikleri, girdilerin ve UTXO’ların sözleşmeler için harcanmadan kullanılmasına izin verecek. Başka bir deyişle, UTXO’yu daha önce olduğu gibi harcamak ve yeniden oluşturmak zorunda kalmadan blok zincirinde depolanan bilgilere erişimi kolaylaştıracak. Başvurulan komut dosyalarının işlenme şeklini ayarlamak, daha önce işlem gecikmelerine yol açan çalıştırılan işlemlerin boyutunu önemli ölçüde azaltabilir.
