Kripto paraların neredeyse tamamı blockchain altyapısı üzerinde çalışır. Bu altyapı kripto paraların sunduğu güvenlik, merkeziyetsizlik gibi çeşitli avantajların temelidir. Bu nedenle; başta Bitcoin olmak üzere kriptopara piyasasının gelişimini, sadece fiyat üzerinden değil aynı zamanda sahip olduğu altyapı üzerinden de incelemek gerekir. Çünkü bir yatırım aracında aranan en önemli özellik yatırımın güvenilirliğidir. Dolayısıyla kriptoparalara olan güven, blockchain’e duyulan güven ile doğru orantılıdır. Dünya üzerinde blockchain teknolojisinin güvenliği hakkındaki soru işaretleri ne kadar azalır ve bu altyapı ne kadar yaygınlaşırsa, kriptoparaların da aynı şekilde pozitif etkilenmesi beklenir.
Blockchain teknolojisinin çeşitli alanlarda ve uluslararası düzeyde kabul görmesi ve önemli bir finansal büyüklüğe ulaşması için, ticari kurumlar ve kamu kuruluşlarıyla entegre olması kilit önemdedir. 4 büyük denetim şirketi; Ernst&Young, PwC, Deloitte ve KPMG, bu entegrasyonun hemen hemen her kuruluşa ulaşması anlamında ideal bir dağıtım ağı olarak düşünülebilir. Bu sebeple bu yazı, kriptoparaların gelişiminde, 4 büyük denetim şirketinin rolününün anlaşılması amacıyla yazılmıştır.
Aşağıdaki maddelerde bu şirketlerin hangi alanlarda ne gibi hizmet verdikleri görülebilir.
KPMG
KPMG, blockchain ve kriptopara hizmetlerini ayrı ayrı sunmaktadır. Blockchain teknolojisine ilgi duyan müşteriler KPMG’den, bu teknolojinin entegrasyon sürecinde her adımda destek alabilmektedirler. KPMG öncelikle, müşterinin şirketinin blockchain’e ihtiyacı olup olmadığını incelemektedir. Bununla birlikte şirketler; kurulum, algoritma seçimi ve sistemin işletilmesi gibi konularda da KPMG’den destek alabilmektedirler. Halihazırda KPMG’nin ilaç endüstrisi için blockchain üzerinde kurduğu bir tedarik zincir sistemi mevcuttur.
Kriptopara alanında ise KPMG, kriptoparaların riskleri ile ilgili müşterilerini bilgilendirmektedir. Şirketin, bu anlamda daha şüpheci bir yaklaşım içerisinde olduğu söylenebilir. Bitcoin dışındaki kriptoparaların güvenlik seviyeleri blockchain sistemine rağmen tartışmalı olabilmektedir. KPMG’nin bu alanda, son zamanlardaki en büyük atılımı ise Chain Fusion olarak adlandırılan sistemleridir. 2020 yılında hayata geçen bu ürün, müşterilerin kriptopara ve dijital varlıklarını tek bir çatı altında toplamaktadır. Saklama hizmeti de sunan Chain Fusion’a müşteriler, kriptopara cüzdanlarını entegre edebilir ve işlemlerini takip edebilirler Bu sayede KPMG; ayrı blockchain ağlarına sahip cüzdan veya kriptoparaları tek bir çatı altında birleştirmiş olmaktadır
KPMG yöneticisi Sam Wyner, özellikle ABD Bankacılık Otoritesi OCC’nin aldığı kriptopara dostu kararlar sonrasında, ABD’li müşterilerden yoğun talep gördüklerini açıkladı. Sam Wyner, aynı zamanda CBDC (Merkez bankası dijital parası) akımının yaygınlaşmasıyla birlikte hem bireysel hem de kurumsal anlamda kriptoparalara olan ilginin artmasını beklediğini belirtti.
ERNST&YOUNG
E&Y, 4 büyük denetim şirketi arasında en kapsamlı blockchain çözümlerine sahip şirkettir. Şirketin, özellikle halka açık Ethereum blockchain ağını kullanması, E&Y’yi diğerlerinden ayıran ciddi bir özelliktir. Şirket, 6 ana servis üzerinden hizmet vermektedir.
1. Cryptoprep
Kriptoparalar, ABD’de her geçen gün yeni bir tartışmanın konusu olurken, ülkede henüz net bir yasal altyapı bulunmamaktadır. Her geçen gün değişim geçiren kriptoparaların vergilendirilmesi konusu da, ABD’li kullanıcıların en önemli problemlerinden biridir.
Cryptoprep, kullanıcıların güncel vergi ve regülasyonları takip etmesine gerek kalmadan, kriptoparalarını yönetme imkanı sunmaktadır. Bu sistemde kullanıcılar cüzdanlarındaki bakiyeleri ve işlem geçmişlerini sisteme entegre ederler. Sistem, gerekli vergi formları ve yapılması gereken işlemleri otomatik olarak tamamlayarak kullanıcıların kriptoparalarını rahatlıkla kullanmasını sağlar.
2. Opschain
Blockchain’in bilinen en yaygın kullanım alanlarından birisi lojistiktir. Tedarik zincirlerinin yönetilmesi, özellikle uluslararası ticaretin giderek karmaşıklaşması sebebiyle oldukça zordur. Opschain, kullanıcıların tedarik zincirlerini akıllı kontratlar ile düzenler. Aynı zamanda farklı ülkelerin hukuk sistemine de uygunluk sağlar. Kullanıcılar kendi lojistik servisleri için Opschain üzerinde token yaratabilir ve bu tokenleri tedarik zincirinin diğer taraflarıyla takas ederek güvenli bir ticaret altyapısı oluşturabilirler.
3. Tesseract
Tesseract, ulaşım mobilizasyonu alanında hizmet vermektedir. Kullanıcılar, Tesseract üzerinden araç alım-satım ve kiralamasını gerçekleştirebilir, araç filolarına ortak olabilirler. Sistem, alım-satım ve kiralama işlemlerinde kullanıcılarına token transfer ederek işlemin güvenliğini sağlar. Kullanıcılar aynı zamanda, sistem üzerindeki filolara ortak olarak filoların gelirlerinden pay alabilmekte ve pasif gelir elde edebilmektedirler. Bu sistemde de tüm işlemler akıllı kontratlarla desteklenmektedir.
4. Insurwave
Insurwave bir sigorta ve risk yönetim hizmetidir. Özellikle deniz ticareti alanında hizmet verir. Deniz ticareti, uluslararası ve birçok farklı yasaya tabii olan bir alan olduğu için ticaretin sigortalanması, sigorta kapsamında geri ödemelerin yapılması, şirketlerin risk yönetimini gerçekleştirmesi gibi konularda oldukça karmaşık bir alandır. Kullanıcılar insurwave üzerinden farklı hukuksal düzenlemeler ve diğer alanlardaki uygulamalara doğrudan uyum sağlayabilirler. Dağıtık defter teknolojisi ve akıllı kontratlar ile kullanıcılar, gerçek zamanlı veriler elde ederler. Bu sayede, mevcut ticari akış üzerinde daha hızlı risk yönetimi sağlanarak hızlı kararlar alınabilir.
5. Blockchain Analyzer and Token Review
Kullanıcılar, herhangi bir blockchain ağının ve tokenin analizi için bu sistemi kullanır. Blockchain ağı üzerindeki işlemler kalıcı olduğu için sistem, daha önceki işlemleri analiz eder, yazılan kodların güvenliğini denetler. Bu sonuçlar neticesinde, farklı senaryoları içeren simülasyonlar ile ağ test edilir ve analiz edilen ağın ve tokenin kullanıcının kendi iş modeline uygun olup olmadığı öğrenilir.
6. Explorer Visualizer
Bu servis blockchain ağlarındaki işlemlerin izlenmesi ve modellenmesi konusunda hizmet vermektedir. Blockchain üzerindeki işlemlerin analiz edilmesiyle birlikte ağ üzerindeki anormallikler ve kötü niyetli işlemler analiz edilerek modellenir. Kullanıcılar, bu servisi daha çok ağ güvenliğini sorgulamak için kullanır.
PwC
PwC, kriptopara ve blockchain teknolojisi alanında daha çok veri toplama ve raporlama kısmı ile öne çıkmaktadır. PwC düzenli olarak hem blockchain teknolojisinin kullanımı hem de kriptopara piyasasının işleyişi ile ilgili anketler düzenleyip çeşitli raporlar yayınlamaktadır. Bu raporlar, piyasa işleyişinin ne kadar sağlıklı olduğu, trendler ve piyasa yönü hakkında sağlıklı bilgiler edinilmesini sağlamaktadır.
PwC’nin son raporunda blockchain teknolojisinin 2030 yılına kadar küresel ekonomiye 1.76 trilyon USD katkı sağlaması beklenirken, 40 milyon kişiye istihdam yaratması öngörülmektedir. Blockchainin özellikle 5 ana alanda gelişmesi beklenmektedir. Bu alanlar:
- Ürün takip sistemleri
- Finansal servis ve ödeme sistemleri
- Kimlik bilgilerinin güvenliği
- Kontrat işleyişi ve tartışmalı karar çözümleri
- Müşteri ilişkileri ve ödül programları
olarak sıralanmaktadır.
Önümüzdeki 10 yıl içerisinde blockchain teknolojisinden en çok fayda sağlayacak ülkeler sırasıyla Çin, ABD, Almanya olarak gösterilmektedir.
Yine PwC’nin global çapta şirketlerle yaptığı anket; şirketlerin blockchain teknolojisini tanıma aşamasını geçtiğini ve bu teknoloji ile entegre iş modellerini uygulamaya geçirme aşamasında olduklarını ortaya koymaktadır. PwC’nin sitesinde; tüm rapor ve anketlere ek olarak blockchain ve kriptopara alanında eğitici içeriklere de ulaşmak mümkündür.
PwC, anket ve raporlama dışında Halo adını verdiği bir denetim hizmeti sunmaktadır.Kullanıcılar, Halo servisini kullanarak kriptopara cüzdanlarının gizli ve halka açık anahtarlarını güvenle koruyabilir, kriptoparanın kullandığı blockchain ağı ile ilgili denetim hizmeti alarak ağın güvenliği ile ilgili faydalı bilgilere ulaşabilirler. Daha da önemlisi, kullanıcılar Halo üzerinde kriptoparalarını sigortalatabilir. Halo şu anda Bitcoin, Bitcoin Cash, Bitcoin Gold, Litecoin, Ethereum, Ethereum Classic, Tezos, çeşitli ERC20 tokenleri ve XRP için hizmet vermektedir.
DELOITTE
Deloitte, yukarıda bahsi geçen diğer üç denetim firmasına benzer şekilde blockchain ve kriptoparalar hakkında müşterilerine danışmanlık hizmeti vermekte, müşterilerinin iş modeline uygun olması durumunda blockchain teknolojisinin entegrasyonu için sürecin başından sonuna kadar destek sağlamaktadır. Ayrıca bu süreç içerisinde, eğer daha efektif bir çözüm sunacaksa yine iş modeline uygun olarak token yaratma konusunda hizmet vermekte, kriptoparaların sürekli değişen vergi ve regülasyonları hakkında da müşterilerin güncel altyapılara sahip olmasını sağlamaktadır.
Deloitte, halihazırda uluslararası düzeyde finans, eğlence, sağlık, emlak, imalat, ulaşım ve kamu hizmetleri alanlarında blockchain ve kriptoparalarla ilgili danışmanlık hizmeti vermektedir.
Deloitte’nin sunduğu çözümler birçok alan ve başlıkta sıralanmaktadır:
- Auto Lending
Akıllı kiralama sistemidir. Blockchain tabanlı bu sistem, arabulucu, alıcı ve satıcıyı bir araya getiren bir market ortamı yaratır. - Bancassurance
Bankalar ile sigorta şirketlerini bir araya getiren blockchain tabanlı bir çözümdür. Sistem, akıllı kontratlar sayesinde karmaşık sigorta yapısını basitleştirerek sürecin işlevselliğine katkı sağlar. - Business Registry and Licensing
Ticari kurumların yasal başvuru ve lisans süreçlerinin tek bir platform üzerinden yürümesini ve ilgili kamu kuruluşunun süreci tek bir kaynaktan takip etmesini sağlar. - Cross-Border Payments
Prototip aşamasında olan bu ödeme sistemi, XRP ve XLM kriptoparalarının ağları üzerinde test edilmektedir. Bu sistem ile uluslararası para transferlerinin sadece karşı tarafın telefon veya mail bilgileriyle aracısız bir şekilde yapılması planlanmaktadır. - Digital Onboarding Integrated with KYC
Finansal servislerin kullanımı için oluşturulan bu çözüm, müşterilerin kişisel bilgilerinin her defasında kuruluşa verilmesine gerek kalmadan güvenli şekilde kayıt altında tutulmasını sağlamaktadır. - Mortgage Alert
Bir varlığın birden fazla kez finanse edildiğini (mortgage’a konu olduğunu) tespit ederek yatırımcıyı uyaran otomatik bir sistemdir. - Fraud Detection
Blockchain ağının anormal bir aktiviteye sahip olup olmadığı incelenir. Bu sayede ağ üzerindeki kötü niyetli işlemler tespit edilerek önlem alınabilir. - First Notice of Loss
Sigorta şirketi ve sigortalı arasındaki iletişim için kurulmuştur. Bu çözüm, aslında bir talep yönetim hizmetidir. Sel,deprem gibi toplu olarak etkilenilen olaylarda sigorta şirketinin toplu talepleri etkili bir şekilde karşılamasını ve kaynakları etkin dağıtmasını sağlar. - LenderBot
Sigorta şirketinin küçük çaptaki sigortalama işlemlerini takip etmesini ve efektif KYC yöntemleri izlemesini sağlar. - Loans Management
Deloitte ve SAP işbirliği ile blockchain tabanlı dağıtık defter teknolojisi ve akıllı kontratlar ile çeşitli kredi türleriyle ilgili tüm kredi sürecini kapsayan bir bankacılık çözümüdür. - Regchain/MiFID II
Avrupa Birliğinin finansal marketlerdeki şeffaflığı arttırma ve standart oluşturma amacıyla geliştirdiği MiFID düzenlemeleriyle ilgili bir çözümdür. Bu servis aracılığı ile blockchain teknolojisi kullanılarak, ilgili tüm kamu kurumları ile paylaşılabilen bir form mekanizması geliştirilmiştir. Bu sayede tüm düzenlemeler tek bir platform üzerinden yönetilebilir. - Regchain/Liquidity Coverage Ratio(LCR)
Bu platform bankacılık kurumlarının günlük likidite raporlarının herhangi bir şekilde değiştirilmediğini kanıtlar nitelikte oluşturulmasını sağlar. Platform üzerindeki verilerin güvenliği sağlanırken hem bankacılık kurumu hem de düzenleyici kurumlar için de şeffaf ve denetlenebilir bir altyapı sağlanmış olur. - Reinsurance
Reasürans* işlemlerinin blockchain altyapısı ile yapılmasını sağlar. Bu sayede taraflar arasında güven duygusu oluşur ve işlemin doğası gereği oluşan karmaşıklık en aza indirgenir.
* Reasürans bir sigorta şirketinin yükümlülüklerini başka bir sigorta şirketine sigortalatmasıdır. - Track and Trace
Üretim sürecinin en başından en sonuna kadar ürünlerin izlenmesini ve takip edilmesini sağlayarak üreticiye güvenli veri sağlar. - Trade Finance Platform
İthalatçılar ve ihracatçılar, finansörler, sigortacılar, ihracat kredi kurumları ve diğer hizmet sağlayıcılar gibi birden çok taraf arasındaki ticaret ve uluslararası ticaretle ilgili finansman faaliyetlerini yönetmek için çözümler sunan bir platformdur. - Trade Finance/Letter of Credit Simplification
Uluslararası ticarette, bankaya verilen yazılı teminat mektubuna dayalı kredilere akreditif veya letter of credit denir. Bu işlem uluslararası ticarette sık sık kullanılmasına karşın tam olarak dijital değildir. Deloitte, blockchain teknolojisi üzerinden akreditif işlemlerinin basitleştirilmesini sağlamaktadır. Deloitte tarafından, bu çözüm sayesinde akreditif işlemlerinde %60 — %90 oranında hızlanma görüldüğü belirtilmektedir. - Transaction Reporting
Sürekli gelişen regülasyonlar sebebiyle, finans kurumlarının gerçekleştirdiği işlemler için raporlaması gereken veri miktarı giderek artmakta ve değişiklik göstermektedir. Transaction Reporting, verilerin raporlanmasının kolaylaştırılmasını amaçlar. Verilerin platforma yüklenmesinden, yetkili makama teslim edilmesine kadar sürecin her alanında kullanılabilir. Bu sayede raporlamalar efektif olur, maliyet düşer ve şeffaflık kazanır.
Yukarıda sıralanan denetim şirketlerinin sunduğu çeşitli blockchain çözümleri, bu altyapının ne kadar verimli ve ne kadar geniş bir alana ulaşma potansiyelinin olduğuna dair çarpıcı bir görüntü sergilemektedir. Bahsi geçen denetim şirketleri, en azından 2–3 yıldır blockchain çözümlerini müşterilerine sunmaktadırlar. Günümüzde hukuksal altyapının da gelişmesiyle, kriptopara alanına daha çok yatırım yapan kurumsal şirketler, denetim şirketleri sayesinde aslında kriptoparaların kullandığı altyapıyı bir süredir tanımaktadırlar. Bu nedenle; kurumsal yatırımcıların kriptopara talepleri, bu piyasadan elde edilecek finansal faydanın dışında, blockchain teknolojisine artan güven sebebiyle çok çeşitli alanlarda kullanılmaya başlanmasından da kaynaklanmaktadır.
Piyasayı en azından 1–2 yıldır takip eden herhangi bir kişi, kriptoparalarla ilgili sahip olunan endişelerin giderek şekil değiştirdiğini farkedecektir. Kriptoparaların güvenli olup olmadığı veya bu sistemin Ponzi Şeması olarak yorumlanıp yorumlanmayacağı, günümüzde artık pek sık karşılaşılan sorular olmaktan çıkmıştır. Günümüzdeki tartışmalar daha çok, kriptoparaların sunduğu çeşitli finansal çözümler ile ilgili yararlı sayılabilecek eleştiriler şeklinde görülmektedir. Dolayısıyla bu dönüşümde de denetim şirketlerinin çok önemli bir payının olduğu söylenebilir.
Hazırlayan: Berkay Aybey
Burada ifade edilen görüş ve yorumlar BV Crypto’ya aittir. BV Crypto, bu yazı temel alınarak yapılacak herhangi bir finansal işlemden sorumlu tutulamaz. Her yatırım ve ticaret hamlesi risk içerir. Karar verirken kendi araştırmanızı kendiniz yapmalısınız.
