Sosyal medya devi Facebook dijital para birimi projesi Libra’yı açıkladığından beri merkez bankası destekli dijital para birimlerine (CBDC) yönelik ilgi bir hayli arttı. Son olarak Japonya Merkez Bankası’nın CBDC için oluşturduğu ‘Yasal Konular Çalışma Grubu’ bir rapor yayınladı.
Bank of Japan 2018 yılından beri bu konu üzerindeki çalışmaları sürdürüyor. Yasal sorunlar üzerine yoğunlaşan bir çalışma grubunun raporu ise resmi sitesinden duyuruldu.
Raporda CBDC’nin türlerine değiniliyor. Hesap tipi CBDC, bireylerin ve firmaların özel bankalardaki mevduatlarına benzerken belirteç tipi CBDC daha çok dijital bir banknot gibi olacak.
Her iki para türü de farklı şekillerde dağıtılabilir. Doğrudan Bank of Japan tarafından dağıtılabilir; bu durumda merkez bankası tarafından toplanan özel bilgiler Kişisel Veri Koruma Kanunu kapsamında korunacaktır. Alternatif olarak ise bankalar veya ödeme şirketleri gibi aracılar tarafından da dağıtılabilir.
Raporda, merkez bankası üzerindeki ana kısıtlamanın Japonya Merkez Bankası Kanunu olduğu vurgulanıyor. Kanun, Japonya Merkez Bankası’nın banknot ihraç etmesini sınırlıyor. Bu nedenle bir CBDC yayınlamak için kanunda değişiklik yapılması gerekecek.
Kara para aklamayı önleme (AML) ve terörle mücadele soruşturmaları da gerekli olacak. Bu nedenle, hangi kuruluşların aracı olarak hareket edebileceği ve ayrıca bir CBDC kullanabilecek bireylere de kısıtlamalar uygulanabilir. Bu da bu tarz sınırlamaları olmayan nakit ile ayrışan yönlerden biri olarak dikkat çekiyor.
Banka ayrıca bazı zor durumlarda neler olabileceğini de değerlendiriyor. Örneğin, dijital veriler çoğaltılırsa veya kaybolursa ya da yasal olarak bir paraya el konulması gerekiyorsa ne olacak? İkinci durum hesap türü CBDC’lerde bir sorun yaratmazken belirteç türü CBDC’ler için şimdiye kadar böyle bir senaryo düşünülmedi.
Japonya’nın yanı sıra ABD, Çin ve Avrupa’dan birçok ülke hakkında CBDC haberleri gelmeye devam ediyor. BIS, merkez bankalarının yüzde 70’inin bir noktada CBDC’lere el atacağını öngörüyor. Yani bu da ödemek oluyor ki merkez bankası destekli dijital para birimlerine yönelik daha birçok gelişmeyle karşılaşacağız.
