El Salvador geçtiğimiz sene Bitcoin’i ulusal para ilan ederek tarihe geçti. O tarihten bu yana devlet başkanı Nayeb Bukele, kendi akıllı telefonu ile hazineye 1.000 Bitcoin’den fazla yatırım yaptı.
Bukele’nin deneyi yenilikçi ve bir o kadar dikkatsiz kabul edilebilecekken, şeffaflık konusundaki yetersizlik ve El Salvador’un siber güvenlik alanındaki eksiklikleri bu Orta Amerika ülkesinin halkı ve elbette yabancı yatırımcılar için risk doğurabilir.
Bitcoin’in ulusal para kabul eden tek ülke olarak, El Salvador’un kripto para saklamak ve ulusal finans sistemine raporlama yapmak konusunda kendine özgü uygulamalar geliştirmesi gerekli. ABD Federal Rezerv Bankası, bulundurduğu varlıklara dair her ay raporlama geçiyor. Söz konusu belgeler sadece döviz değil, altın gibi fiziksel varlıkları da kapsıyor.
Fed tarafından yapılan açıklama, varlıklarının ve teknik olarak kendisine ait olmayan varlıkların nasıl tutulduğuna dair bilgiler sunuyor. Bir muhasebe uygulaması olarak açıklanan bu raporlama, merkez bankasının bilançosunu gösteriyor ve bulundurduğu varlıkları gözler önüne seriyor. El Salvador’un Bitcoin varlıklarına gelindiğinde ise böyle bir şeffaflık asla söz konusu değil.
Bitcoin’ler nerede?
Devlet başkanı Nayeb Bukele (üstte) bugüne kadar 1.000’den fazla Bitcoin aldığını belirtse de bu paraların nerede tutulduğu bilinmiyor, dahası başkanlık bürosu bu konuda herhangi bir açıklama yapmıyor. El Salvador halkı Bukele’nin ortak varlıkları ile ne yapıldığını bilmeyi hak ediyor ama bundan mahrum.
Her ne kadar Bukele, Twitter üzerinden Bitcoin kaç dolarken satın aldığı gibi bilgileri paylaşsa da, hükümetinin Hazineyi nasıl kontrol ettiğine dair en standart soruları yanıtlamıyor. Bir örnek, Bitcoin cüzdanının anahtarının kimde olduğu. Ek olarak, Bitcoin yatırımlarının ne zaman yapılacağı da açıklanmıyor…
Bukele‘nin yaklaşık 4 milyon Twitter takipçisinin bulunduğunu da belirtelim.
Yabancı yatırımları yavaşlatıyor
El Salvador basının çıkan haberlere göre, her ne kadar Bukele telefonundan satın alım yaptığını belirtse de, esasında işlemlerin ABD’de bulunan kişiler tarafından yapıldığı belirtiliyor. Şeffaflık konusunda yaşanan sıkıntı El Salvadorluları sinirlendirdiği gibi doğrudan yabancı yatırımı da yavaşlatıyor.
El Salvador’un Ocak-2023 itibarıyla sunmayı planladığı 800 milyon dolar değerindeki senetleri yabancı yatırımcılar almaya uzak bakarken, kredi kuruluşları da ülkeye sıcak bakmıyor. Moody’s, El Salvador’un Bitcoin varlığının hükümetin finansal sorumlulukları için henüz tehdit oluşturmadığını ancak bu durumun değişebileceğini belirtti.
Belirsizlik sarmalı
Bukele’nin kara kutu tavrı, El Salvador’un finansal durumu hakkında sadece belirsizliği körüklüyor. Uzmanlar, en kötü senaryoda Bukele’nin Hazineyi soyuyor olabileceğini bile öne sürmekte. Bu tür belirsizliklerin finansal ve politik sonuçlarını ise kestirmek şu an için oldukça güç.
Bir diğer en kötü senaryo, kötü amaçlı yazılımların El Salvador’un cüzdanlarını hedef alması. Ek olarak, Bukele’nin Bitcoin satın aldığı borsanın oltamala ve diğer saldırılara karşı ne kadar dirençli olduğu belirsiz.
Bukele belki de “soğuk depolama” veya özelleşmiş koruyucular denilen yöntemlere sırtını dayıyor olabilir. Yine de, şeffaflık konusundaki belirsizlik El Salvadorlular için endişe ve risk anlamına geliyor.
Nihai sonuç olarak El Salvador’un Bitcoin’leri kesinlikle güvende değil.
