Blokzincir teknolojisi birçok sektörde ilgi görürken seçimlerde kullanılabileceğine dair de birçok çalışma yapıldığını görüyoruz. Hatta ABD başkanlık seçimleri için aday olan Andrew Yang’ın vaatleri rasında blokzincirini oy kullanma sürecine getirmek yer alıyor.
Blokzinciri tabanlı oylama insanların oy kullanmalarını daha kolay hale girebileceği gibi seçmen katılımını da arttırabilir. Buna karşın önünde birtakım engeller bulunduğunu da söylemeden geçmemek lazım.
Nasıl çalışır?
Blokzincir tabanlı oylama sistemlerin çalışma mantığı birkaç adımdan oluşuyor. İlk olarak sistemin seçmen kimliğini doğrulaması gerekiyor. Bu da genellikle kullanıcıya devlet tarafından verilmiş bir kimlik ve fotoğraf aracılığıyla sağlanıyor. Sistem kimliğin geçerliliğini onayladıktan sonra ise kullanıcıların oy kullanmaya uygun olduğu doğrulanıyor.
Aslında blokzinciri teknolojisinin işleme dahil olduğu nokta burası. Sistem kimliği doğrulanmış her seçmene, kişinin oyunu temsil eden bir dijital belirteç ve o belirteci gönderebileceği dijital adreslerin bir listesini verir. Her adres de belirli bir adayın oylamasını veya oy pusulasındaki sorunun cevabını belirtir.
Belirteçler sayesinde oy kullananların anonimliği korunmuş oluyor. Ayrıca bir seçmen bir belirteç gönderdiğinde, bu eylemin bir kaydı birkaç farklı bilgisayarda aynı anda depolanıyor ve bu da bilgisayar korsanlarının oy kayıtlarını değiştirmelerini zorlaştırıyor.
Küçük çaplı denemeler
şimdiye kadar blokzincir tabanlı oylamanın birçok küçük çaplı denemesi yapıldı. Kasım 2018’de West Virginia’da gerçekleştirilen seçimde Voatz adlı bir uygulama aracılığıyla yurt dışında yaşayan 31 farklı ülkeden 144 seçmen oylarını başarıyla kullandılar. Elde edilen sonuçlara dayanarak West Virginia bölgesinde 2020 başkanlık seçimlerinde de bu teknolojinin kullanılabileceği söyleniyor.
Colorado eyaletinin Denver kentinde ise Mayıs ayında gerçekleştirilen belediye seçimlerinde 119 seçmen oylarını yine blokzinciri tabanlı Voatz uygulaması ile kullandı.
Son olarak Rusya’nın başkenti Moskova’nın belediye meclisi seçimlerinde de blokzinciri teknolojisi tabanlı oylama sistemi kullanıldı.
Çözülmemiş temel problemler
Blokzinciri teknolojisinin büyük çaplı seçimlerde gerçekten faydalı olabilmesi için önünde birtakım engeller bulunuyor.
Bu engellerden birisi ise insanların blokzincir teknolojisinin nasıl çalıştığını anlamıyor olması. En az bunun kadar önemli olan bir diğer problem de uzmanların dahi çevrimiçi oylamalardaki olası usulsüzlükleri tam olarak tespit edememeleri.
Bu nedenle her ne kadar küçük çaplı seçimlerde blokzinciri tabanlı teknolojilerden yararlanılsa da büyük çaplı kritik seçimlerde blokzincir teknolojisinin kullanıldığını bir süre daha göremeyeceğiz gibi görünüyor.
