Tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 ile savaşta, teknoloji büyük önem taşıyor. Blokzinciri bu savaşta nasıl bir rol üstlenebilir?
İlk olarak Çin’in Wuhan kentinde Aralık 2019’da ortaya çıkan ve kademeli olarak tüm dünyaya yayılan COVID-19 salgını, beraberinde pek çok olumsuz etkiyi de getirdi. Bunların içinde başta sağlık sisteminin altında kaldığı büyük yük ile ekonomide oluşan durgunluk ve kayıplar gösterilebilir. Diğer yandan tedarik zincirinde yaşanan sorunlar, virüs salgınının kontrol altına alınmasında karşılaşılan güçlükler gösterilebilir.
CORANA-19 ile birlikte daha önce ihtiyaç duyulmayan bazı konular da ön plana çıkmaya başladı. Örneğin NY Times siber güvenlik muhabiri Nicole Perlroth 17 Mart 2020 tarihinde yaptığı bir twitter paylaşımında doktorlardan gelen bir talebi takipçilerine duyurdu.
I spoke with Jennifer Ellice, an ER doctor in Los Angeles today who is calling for Silicon Valley's help for real-time virus intel sharing for physicians? Can you help? pic.twitter.com/m7tjfjvYeq
— Nicole Perlroth (@nicoleperlroth) March 17, 2020
Bu talep doktorların kendi aralarında anonim olarak aynı zamanda güvenilir veri paylaşabileceği bir sistem kurmaya duyulan ihtiyacı belirtiyor. Böylece sahadan gelen farklı bilgilerin daha hızlı paylaşılabileceği ancak hasta bilgileri veya insanları paniğe sevk edebilecek hassas bilgilerin de gizli kalması sağlanabilir.
Bu talep özellikle Blokzinciri ekosisteminde çalışan pek çok girişim ve platform tarafından hızlıca sahiplenildi ve alternatif çözümler geliştirmek için teklifler ve fikirler paylaşıldı. Henüz böyle bir sistem kurulmuş değil ancak blokzinciri teknolojisi sadece COVID-19 ile değil, küresel sağlık sisteminde bilgi paylaşılması noktasında önemli bir ihtiyaca cevap verebilir.
3D Yazıcılara Karşı Patent İhlali
İtalya’daki hastanelerde kullanılan solunum cihazlarında yaşanan parça tedariği sorunu bir grup mühendisin gayretleri, satış fiyatı 11.000 dolar olan, bu parçanın 3D yazıcılar ile üretilerek 1 Euro gibi bir maliyetle tedarik edilmesini mümkün kıldı. Ancak bu sefer ilgili parçanın patentlerine sahip firma bu mühendisleri patent ihlali davası açmakla tehdit etti.
Çok kısa bir süre içinde dünyanın en popüler tamir sitelerinden IFIXIT, sağlık cihazlarının tamiri ve bakımı için kaynak oluşturmak adına kitlesel bilgi akışı talebinde bulundu.
Dünyanın en ünlü tamir sitelerinden IFIXIT, bozulan sağlık cihazlarının tamirini kolaylaştırmak için kitlesel bilgi akışı talebinde bulunuyor. Yeterli bilgi akışı büyük fayda sağlayabilir. @iFixit https://t.co/KKy7NnK8I8
— Ahmet Usta (@ahmetusta) March 19, 2020
Tüm bu gelişmeler gerek patentlerin korunması, gerekse hayati öneme sahip noktalarda bu ticari bilgilerin ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması için blokzinciri teknolojisi çeşitli çözümler sunma potansiyeline sahip.
Mahremiyeti Korurken Takibe Devam Edebilmek
Diğer yandan COVID-19 salgınında en önemli ana konulardan birisi; virüse yakalanan kişilerin, irtibatta bulundukları diğer kişileri ve bulundukları ortamları takip etmek. Ancak bu takip, kişisel verilerin korunmasını da gerektiren hassas bir yaklaşım gerektiriyor. Mahremiyeti korurken hassas şekilde virüsün yayılmasını takip etmek hiç kolay değil. Blokzinciri teknolojisi güvenli şekilde verilerin kayıt altına alınması, korunması ve mahremiyeti aynı anda gözetilmesi için alternatif çözümler geliştirmek için kullanılabilir.
Ekonomik olarak salgınla savaşta maddi kaynak sağlamak da önem kazanıyor. Bu konuda Çin merkezli blokzinciri girişimi Hyperchain tarafından, Shanzong adında, blokzinciri tabanlı bir bağış platformu geliştirdiğini daha önce paylaşmıştık.
Blokzinciri koronavirüs salgınına karşı nasıl yardımcı oluyor?
Nakitsiz Yaşama Geçiş
Banknotların üzerinde üç güne kadar hayatta kalabilen COVID-19 nakit kullanımını da azaltmayı gerektiriyor. Bunun yolu ise parayı bütünüyle dijitalleştirip nakitsiz bir ekonomiye geçişle mümkün olabilir. Bu çerçevede Bankalararası Kart Merkezi (BKM) kısa bir süre önce hızlı şekilde karar alarak temassız ödemelerde şifresiz işlem limitini 250 TL’ye yükseltti.
Bankaralararası Kart Merkezi (BKM) Genel Müdürü Soner Canko, yoğun talep nedeniyle temassız ödemelerde şifresiz işlem limitinin 18 Mart’tan başlayarak 250 liraya yükseltildiğini bildirdi. @SonerCanko @BayBayNakit 👏👏👏
— Ahmet Usta (@ahmetusta) March 17, 2020
Diğer yandan COVID-19 salgını dijital paralar ile yapılan çalışmaları da yavaşlattı. Ancak bu geçici bir durum ve virüs salgınının atlatılması ile birlikte nakitsiz toplum için çalışmaların hızlanmasını bekleyebiliriz.
Blokzinciri teknolojisi ile virüs salgınına karşı yapılan çalışmalar şüphesiz ki bunlar ile sınırlı kalmayacak. Blockchain Türkiye Platformu olarak bu sene içerisinde Sağlık Çalışma Grubu’muzun hayata geçirileceğini ve bu alanda tüm paydaşlar ve kamu kurumlarının da katılımı ile özel çalışmaların yapılacağını daha önce duyurmuştuk. Bu çalışmalarımıza hız vererek en kısa sürede gerekli duyuruları yapacağız.
