21. yüzyıl, mobil cihazlar ve sosyal platformlar sayesinde dijital içerik oluşturmanın ve yayınlamanın olağan hale geldiği günümüzün yıkıcı dijital ekonomisinin temelini oluşturuyor. Ancak çevrimiçi bilgi oluşturma ve paylaşma erişilebilirliği, yeni bir sahte haber ve yanlış bilgi sorununu ortaya çıkardı. Bu da gerçek haberleri filtrelemeyi zorlaştırmış durumda.
Yapay zeka, dijital animasyonlar ve sosyal mühendislik gibi teknolojilerde devam eden gelişmelerle, sahte ve gerçek içerik arasındaki çizgi daha da bulanıklaşacak. Değiştirilemez, reddedilemez ve tamamen şeffaf sonuçlar üreten ve blokzinciri teknolojisi ise bu sorunlara yönelik çözümler sunabilir.
Blokzinciri teknolojisi kendini kanıtladıkça haber odaları, kar amacı gütmeyen kuruluşlar, büyük şirketler ve girişimler gibi çeşitli gruplar, güvenilir medya ve dijital bilgi için dağıtık, şeffaf ağlar oluşturmak için teknolojiyi hevesle takip ediyor. Peki blokzinciri teknolojisi sahte haberlerle nasıl mücadele edebilir?
Sahte haberlerle ilgili temel problem yayılma hızı. Bu tür haberlerin paylaşımının yüksek hızı, halkla ilişkileri doğrudan etkileme potansiyeline sahip. Bununla birlikte bazen tahmin edilmesi zor olan ciddi siyasi ve ekonomik sonuçlara yol açabiliyor.
Otomatik kaynak bulma veya intihal önleme sistemi gibi sahte haberlerle mücadele eden teknolojiler ortaya çıkmadan önce, on yıllar boyunca manuel olarak haber doğrulama bununla mücadele etmenin tek yoluydu. Daha sonra yanlış bilgileri belirlemek için çeşitli makine öğrenimi ve doğal dil işleme tekniklerini kullanma üzerine projeler ve çalışmalar geldi. Bu projeler çoğunlukla, sahte haber metin örnekleri üzerine eğitilmiş bir model kullanılarak metnin biçimsel analizine dayanıyor. Ancak bu da çok zaman alan bir süreç olduğu gibi veritabanı kısıtlamalarıyla birlikte geliyor.
Blokzinciri sahte haberlerle nasıl mücadele ediyor?
Dağıtık defter teknolojisi olarak da bilinen blokzincirinde ise durumlar daha farklı.
Akıllı sözleşmeler, metinleri, fotoğrafları, videoları ve bunların kaynaklarını bir blokzincirinde depoluyor. Kayıt defterine giren her şey, belirli bir haber öğesini kimin gönderdiği gibi kaynak verilere sahip oluyor. Böylelikle bir haberi, fotoğrafı ya da videoyu ilk olarak kimin paylaştığı ya da bunların kime ait olduğu kolay ve hızlı bir şekilde tespit edilebiliyor.
Gartner’ın 2020 blokzinciri tahminlere 2023 yılına kadar dünya haberlerinin ve video içeriğinin yüzde 30’u, deep fake gibi aldatıcı teknolojilere karşı, blokzinciri ile doğrulanacak. Gartner ayrıca bu raporunda, The New York Times’ın haber fotoğrafları ve video içeriğini doğrulamada blokzincirini test eden ilk büyük haber yayınlarından biri olduğunu belirtti.
NYT Ar-Ge ekibi ve IBM, “bağlamsal meta verileri” depolamak için Hyperledger Fabric’in izinli blokzincirini kullanan News Provenance Project için ortaklık kurdu. Bu meta veriler, bir fotoğrafın veya videonun ne zaman ve nerede çekildiğini, kimin çektiğini ve nasıl ve ne zaman düzenlenip yayınlandığını içeriyor. Bu da sahte haberlerle mücadeleyi kolaylaştırıyor.
Bununla birlikte blokzinciri platformlarının da yardımıyla haber siteleri şeffaflıklarını artırabilir. Böylece yanlış bilgilerin kaynağına ulaşmak çok daha kolay ve daha hızlı hale gelecek.
New York Times sahte haberle mücadele için blokzincirini araştırıyor
