Ethereum şu anda dünyadaki en aktif ve en çok üzerinden işlem gören blokzinciri platformu. Ancak beş yıl önce, ilk blok yaratılırken platformu geliştiren bir avuç mühendis ve arkadaşları dışında hiç kimsenin platformdan haberi yoktu.
Ethereum’un temel fikri Kanada’da yüksek lisans yapan Vitalik Buterin tarafından 2013 yılında geliştirildi. Platformun hizmete girmesi ise 2015 yılında gerçekleşti.
Goldman Sachs’ın 2015 tarihli bir raporunda Ethereum blokzinciri dünyasında her şeyi değiştirebilecek bir “girişim” olarak listelenmişti. Başka yerlerde “grup” olarak tanımlanıyordu. İnsanlar bunun ne olduğunu ve tam olarak nelerin onu Bitcoin’den farklı kıldığını anlamaya çalışıyordu.
Platform, Vitalik Buterin’in Ethereum Beyaz Kitabında özetlenen beş tasarım ilkesine göre oluşturuldu:
- Basitlik
- Genellik
- Modülerlik
- Çeviklik
- Ayrımcılık yapmama ve sansürsüzlük
State of the Dapps sitesi, Ethereum’daki sahne arkası geliştirici etkinliği çılgınlığını ortaya çıkaran önemli başvuru noktalarından birisi oldu. New York Times “Bitcoin Balonu’nun Ötesinde” başlıklı makaleyi yayınladığında, Ethereum nihayet dikkat çekmeyi başardı. Bitcoin, blokzinciri buzdağının sadece görünen kısmıydı ve dünyanın geri kalanının bu trendi takipe etmesi artık bir zaman meselesiydi.
2016’da The DAO olayı ile Ethereum büyük bir imtihan verdi. Akabinde gerçekleşen mecburi çatallaşma ile platform ikiye bölündü. Basın, “yaşanan olay felsefi sorular ortaya koyuyor” dedi. Ancak geliştiriciler bu durumu, “Bu bir geçit töreni” olarak tanımladı.
EY, Ethereum ağında özel işlem çözümleri geliştirmek için platformu kullanmaya başladı. Ayrıca, Temel Protokolü ileriye taşımak için Ethereum pek çok iş birliğine imza attı.
Bu sırada ERC-20 Belirteç (token) standardı geliştirildi.
2017’de yaşanan ICO patlaması, önemli spekülasyonlar ve benzeri görülmemiş ERC-20 token lansmanları ile Ethereum’un tarihindeki en büyük boğa piyasalarından birini başlatmıştı. Bununla birlikte, bazı ülkeler – Çin, Güney Kore, Fas, Kolombiya, Singapur ve diğerleri – vatandaşlarına bitcoin, ether ve diğer kripto varlıkları hakkında yasaklar veya ciddi uyarılar yayınladı.
1.000 doları geçen ETH fiyatlaması gerilemeye başlayıp kış geldiğinde yaşanan çılgınlık daha iyi analiz edilebilir hale geldi. Fortune, ICO projelerinin yaklaşık yüzde 50’sinin başarısız olduğunu ele alan bir makale yayımladı.
Bugün, Ethereum ağında 160.000’den fazla ERC-20 sözleşmesi var. Birçoğu 2018’in başlarında ICO patlaması sırasında yaratıldı. Bu yılın son birkaç ayında, ERC-20 belirteçlerinin yaratılmasının benzer seviyelere doğru artmaya başladığını gördük, ancak 2017’nin sonlarında ve 2018’in başında yaşadığımız fiyat dalgalanması bu sefer görülmüyor (en azından şimdilik).
Ethereum ağını ilk kez şok eden viral olay, CryptoKitties adlı mütevazi bir oyun uygulaması oldu. Sanal kedicik çılgınlığı sebebiyle Aralık 2017’de, CryptoKitties fiyatları altı rakamlı değerleri gördü. Platform iki hafta boyunca bu işlemler nedeniyle kilitlenme noktasına geldi.
Bugünlerde tüm Ethereum’un merkeziyetsiz finans (DeFi) uygulaması olduğuna dair iddialar var. Özünde DeFi, blokzinciri altyapısında kripto paraların akıllı sözleşmeler ile kilitlenmesi ve daha sonra bunlara bağlı yaratılan belirteçlerin geleneksel finans sistemine benzer araçlar için kullanılması var.
2019, DeFi yılıydı, ancak etkisi hala teknolojiye zaten aşina olan ve bir süredir ekosistemde çalışan insanlar topluluğuna sınırlı kaldı. Birçok şirket DeFi protokolleri inşa ediyordu, ancak genel olarak, UX yapıları ilkel ve yetenekler sadece yetenekli DeFi kullanıcılarına hitap ediyordu.
DeFi her geçen gün gelişiyor ve daha karmaşık veya spesifik uygulamalar oluşturmak için, birleştirilebilen temel merkezi olmayan finansal yetenekler ve teknolojiler kullanıma sunuluyor. Popüler bir benzetmeyle bunu biraz Lego’ya benzetebiliriz. Daha fazla Lego parçası ile hem güçlü hem de özelleştirilebilir, birbirine bağlı bir finansal yapılar ağı oluşturuluyor.
Peki, şu anda Ethereum kullanan başlıca oyuncular kimler? Uzun bir liste var. Ticaret finansmanı devleri. Bu yıl yayımlanan Forbes Blockchain 50 projesindeki projelerin 32’si Ethereum üzerine inşa edildi. Şimdi, güç merkezleri devreye giriyor. Yılda yaklaşık 2 katrilyon dolar değerinde işlem gerçekleştiren Depository Trust & Clearing Corporation, geçtiğimiz günlerde dijital varlık yönetimi için Ethereum tabanlı bir prototip açıkladı.
Yeni girişimler sürekli olarak filizleniyor. Avrupa Birliği Blockchain Gözlemevi ve Forumu, geçen ayki nihai raporlarında, şu anda dünya çapında 700’den fazla girişimi gösteren kitle kaynaklı bir blockchain girişim haritasını paylaştı.
Bu projelerin bazıları hala keşif aşamasında. Üç yüz yıllık merkez bankalarının bir gecede blokzinciri tabanlı ödeme sistemlerine geçmesi beklenemez. Ancak BIS’in (Bank for International Settlements) yakın tarihli bir makalesine göre, bu eski kurumların yüzde 80’i aktif olarak merkez bankası dijital para birimini (CBDC) üzerinde çalışıyor.
Ethereum sadece işletmelerin birbirleriyle daha büyük işler yapmak için ihtiyaç duydukları bir altyapı değil, 21. yüzyıl için yeni bir iş anlayışı ve daha güçlü bir güven protokolü yaratacak yeni bir oyun alanı.
Consensys tarafından yayımlanan makaleden özetlenmiştir.
